Tunezyjska Matmata - niezwykła osada podziemnych domów

Domostwa urządzone w pogłębionych jaskiniach znajdują się kilka metrów pod poziomem okolicznego gruntu, dzięki czemu w środku utrzymuje się w miarę stała temperatura.

W Matmacie nadal mieszkają i żyją miejscowi, Berberowie. Raz dziennie przeżywają najazd wycieczek z hotelów w promieniu kilkunastu kilometrów.

Kiedy turyści znikają, pustoszeją też podziemne domy, które dziś pełnią rolę niemal wyłącznie muzealną (i jednego hotelu). Mieszkańcy żyją już we "współczesnych" domach naziemnych lub w "Nowej Matmacie".

Domy takie składają się miejsca centralnego, które jest placem w dziurze wydrążonej na głębokość 5-7 metrów i o średnicy co najmniej 10 m. Z tego placu na boki rozchodzą się wydrążone pomieszczenia - sypialnie, spiżarnie, kuchnia.

Jeśli rodzina się rozrasta, wystarczy po prostu wydrążyć kolejny taki dziedziniec z dodatkowymi pomieszczeniami. Dziedzińce łączono tunelami, a całe domostwo mogło się składać z kilku dziedzińców.

Okolicę pokrywa piaskowiec, który jest podatny na takie prace budowlane. Wykopanie całego domu zajmowało około pół roku, mimo że używano do tego jedynie prostych narzędzi ręcznych - łopat i kilofów.

Konstrukcja dziedzińców pozwala również na gromadzenie deszczówki. Za pomocą wykutych kanałów woda zbierana jest w zbiorniku znajdującym się w pobliżu domu.

Każda cysterna wyposażona była w odstojnik, który oczyszczał wodę z zanieczyszczeń. Instalacja taka była w stanie zapewnić rodzinie wystarczającą ilość wody na cały rok.

Ściany dziedzińca i wnętrz malowane były na biało, dzięki czemu nawet jeśli słońce nie stoi dokładnie nad dziurą w ziemi, jego światło jest odbijane na całą powierzchnię placu, a także całkiem skutecznie trafia do wnętrz pomieszczeń.

Dziury w ziemi otoczone są niewysokim wałem ziemnym, który ma dwojakie zadanie. Po pierwsze chroni przed wpadnięciem do środka osób chodzących po powierzchni, ale także chroni dom przed zalaniem zbyt dużą ilością wody, która ściekając po ścianach miałaby zgubne skutki dla miękkiego piaskowca.

Kiedyś Berberowie zajmowali się uprawą zbóż i hodowlą wielbłądów i owiec. Do dziś można się tu natknąć na hodowlane stada, z których pozyskiwane są mleko, wełna i mięso.

Obowiązkowym przystankiem w Matmacie jest hotel Sidi Driss mieszczący się w jednym z podziemnych domów, który w "Gwiezdnych wojnach" zagrał dom nastoletniego Luke'a Skywalkera.